Vanuit het NPPZ II-project ‘Versterken Hospicezorg’ is in 2024 en 2025 een stimuleringsimpuls beschikbaar gesteld aan de consortia Palliatieve Zorg. Doel van dit budget was een impuls geven aan het toekomstbestendig inrichten van hospicezorg. Bureau HHM hielp de palliatieve zorgpartijen in Noordoost Nederland, verenigd in het consortium Ligare, met een verkennend onderzoek naar enkele specifieke doelgroepen. We delen de resultaten graag en hopen dat dit bijdraagt aan het organiseren van goede zorg in de laatste levensfase, juist ook voor mensen met bijzondere zorgwensen en/of -behoeften.
Focus op vier doelgroepen
In onze gesprekken met betrokken partijen werden verschillende doelgroepen genoemd met bijzondere zorgwensen en/of -behoeften, waarvan nu niet altijd duidelijk is waar zij terecht kunnen in de palliatieve terminale fase. In afstemming met het consortium Ligare hebben we ons verdiept in vier doelgroepen. De uitkomsten van ons onderzoek hebben we verwerkt in vier folders:
Het bleek waardevol om de specifieke wensen en behoeften van deze groepen in beeld te brengen, zodat organisaties de juiste randvoorwaarden kunnen organiseren voor passende zorg. Dit kan in een hospice zijn, maar ook in een zorginstelling voor de doelgroep, of in de thuissituatie. Op basis van onze inventarisatie concluderen wij dat oplossingen niet zozeer te vinden zijn in het creëren van specifieke doelgroep-plekken en/of doelgroep-capaciteit in hospices, maar vooral in het toevoegen van expertise: van hospices naar doelgroep-organisaties én andersom. De folders geven inzicht in welke aspecten daarbij relevant zijn.
In gesprek op netwerk- en consortiumniveau
De vier folders zijn tot stand gekomen op basis van een korte documentstudie. Voor twee van de vier groepen, namelijk mensen met een verstandelijke beperking en mensen met psychische- en/of verslavingsproblematiek, hebben we ook een vragenlijst en een online bijeenkomst gehouden. Daardoor bevatten deze folders uitgebreidere informatie, zoals over bestaande en gewenste mogelijkheden binnen Ligare. Voor alle groepen geldt, dat de folder basisinformatie biedt die partijen helpt om verder na te denken over passende palliatieve terminale zorg voor de doelgroep. Wij adviseren consortia en netwerken om het beeld van een doelgroep verder te verfijnen en voor de eigen regio aan de hand van de volgende aanbevelingen:
- Breng in beeld bij hospices en doelgroep-organisaties wat ervaren knelpunten rond een doelgroep zijn vanuit verschillende perspectieven.
- Zorg voor een volledig beeld van wat beschikbaar is voor de betreffende doelgroep (kennis/expertise/plekken), inclusief contactgegevens om elkaar snel te kunnen vinden.
- Organiseer kennisuitwisseling tussen doelgroep-organisaties en hospices, voor deskundigheidsbevordering en versterken van samenwerking in de praktijk.
- Zorg op casusniveau voor doorgaande lijnen: beng de expertise naar de plek waar de persoon al is. En zorg voor goede consultatiemogelijkheden en daadwerkelijke zorginzet van specialistische zorgverleners in de setting waar de persoon verblijft.
Deze aanpak kan voor iedere specifieke doelgroep worden uitgevoerd waarbij sprake is van bijzondere kenmerken die impact hebben op hoe de palliatieve fase verloopt en hoe deze door betrokkenen (cliënt, naasten, zorgverleners, vrijwilligers) wordt beleefd.
Waarom aandacht voor specifieke doelgroepen?
Aandoeningen, stoornissen en beperkingen kunnen impact hebben op hoe iemand een situatie beleeft en klachten uit. Om signalen goed op te vangen en aan te kunnen sluiten bij de persoon kan enige kennis van aandoeningen, stoornissen en beperkingen van groot belang zijn, juist ook bij vrijwilligers in hospices. Daarnaast bevordert dit het samenspel tussen formele en informele zorg: professionals en vrijwilligers gaan elkaar beter begrijpen en kunnen meer van elkaars ervaringen gebruikmaken. Met de juiste benadering door alle betrokken personen (professionals, vrijwilligers en netwerk van de persoon) kunnen problemen worden voorkomen en kunnen mensen op een juiste manier worden benaderd.
Binnen een netwerk voor palliatieve zorg is niet alleen het perspectief van hospices relevant, maar ook dat van doelgroep-organisaties, zoals aanbieders van VG-zorg of GGZ. Ook zij streven naar het bieden van goede palliatieve terminale zorg voor hun cliënten, zowel intramuraal als ambulant.
Meer weten?
Het verkennend onderzoek voor de doelgroepen maakte onderdeel uit van een breder traject waarin wij een prognosemodel voor hospicecapaciteit ontwikkelden. Bekijk de eindrapportage Capaciteit passende Hospicezorg hier. Voor een nadere toelichting, neem contact op met een van onze adviseurs.
