De resultaten van de evaluatie van de subsidieregeling Geestelijke Verzorging Thuis (GV Thuis) zijn aangeboden aan de Tweede Kamer. Bureau HHM voerde deze evaluatie uit in opdracht van het ministerie van VWS. We keken naar het doel van de regeling, de manier waarop de regeling in de praktijk wordt uitgevoerd en naar de resultaten. Daaruit concluderen we dat de doelstellingen zijn behaald en dat de regeling GV Thuis effectief is. Tegelijk zien we mogelijkheden voor verbetering.
Sinds 2019 stimuleert het ministerie van VWS via de subsidieregeling geestelijke verzorging voor:
1) Palliatieve patiënten en hun naasten
2) Mensen van 50 jaar en ouder met een zingevingsvraag
3) Ernstig zieke kinderen en hun naasten
Geestelijk verzorgers zijn deskundig in het omgaan met levensvragen, zingeving, spiritualiteit en ethische afwegingen. Ze zijn er voor iedereen, ongeacht geloof of levensovertuiging. Dankzij de regeling is geestelijke verzorging in de thuissituatie mogelijk. Geestelijk verzorgers zijn daarnaast werkzaam in zorginstellingen, gevangenissen, bij defensie en bij de politie.
Van 2019 tot en met 2022 zijn vanuit de subsidieregeling ruim 27 duizend mensen thuis geholpen. Ook zijn er bijna 11 duizend uren bijscholing gegeven aan zorgverleners en vrijwilligers en is voor bijna 5000 uur deelgenomen aan multidisciplinaire overleggen.
Mensen geven aan zeer tevreden te zijn met de ontvangen geestelijke verzorging en er echt mee geholpen te zijn. Wel is het zicht op wie precies bereikt worden, welke inzet precies gepleegd wordt en wat dit concreet oplevert nog beperkt.
Janet van den Boer, bureau HHM:
“Het was zoeken hoe we op een goede manier de ervaringen van de cliënten in deze evaluatie mee konden nemen, omdat deze mensen in een kwetsbare fase van hun leven zitten. Echter zijn hun ervaringen in deze wel heel belangrijk en waardevol om mee te nemen. Uiteindelijk is dat gelukt door de vragenlijst via de geestelijk verzorgers aan te bieden. In de reacties zag je terug dat geestelijke verzorging heel veel voor mensen kan betekenen. Soms kreeg ik kippenvel bij het lezen van de reacties.”
Aanbevelingen
Door de regeling is het mogelijk gemaakt dat geestelijke verzorging in de thuissituatie in korte tijd opgezet kon worden. Maar daarbij is niet altijd tijd en ruimte geweest om een goede basis te leggen en kennis en ervaringen uit te wisselen. Centra voor Levensvragen moesten veelal zelf het wiel uitvinden en verschillen mede daardoor vaak in vorm en werkwijze. Wij denken dat het nu tijd is voor het veld om een pas op de plaats te maken om dataverzameling en monitoring te verbeteren en de organisaties te professionaliseren. Het zou goed zijn als Centra voor Levensvragen de tijd nemen om van en met elkaar te leren en om, waar nodig en gewenst, activiteiten en werkwijzen af te stemmen. Daarnaast is het zinvol als zij vooruit kijken en andere financieringsmogelijkheden onderzoeken. Hoe de financiering van geestelijke verzorging in de thuissituatie er na 2026 uit zal zien is namelijk nog onduidelijk.
In 2026 zal de regeling nogmaals geëvalueerd worden. Het is van belang dat er dan goed zicht is op wat het veld te bieden heeft, wat het toevoegt ten opzichte van andere zorgverlening en wat het daarvoor nodig heeft. Daarmee kunnen vervolgens gefundeerde beleidskeuzes gemaakt worden.
Rapport en Kamerbrief
Het evaluatierapport is gepubliceerd als bijlage bij de ‘Kamerbrief over stand van palliatieve zorg en geestelijke verzorging’ van 14 december 2023.
